Jak założyć fundację rodzinną?

Pierwszym krokiem, który powinien podjąć przyszły fundator, jest dogłębna analiza swojego majątku oraz określenie celów, jakie fundacja ma realizować. Ważne jest, aby na tym etapie dokładnie przemyśleć, jakie składniki majątku mają zostać wniesione do fundacji, oraz jak mają one być zarządzane.

Fundator powinien rozważyć, czy wszystkie aktywa, które planuje wnieść, są rzeczywiście odpowiednie do zarządzania w ramach fundacji rodzinnej. Należy również wziąć pod uwagę nie tylko korzyści podatkowe, ale także potencjalne ryzyka związane z zastosowaniem przez organy podatkowe klauzuli unikania opodatkowania (GAAR).

Ustanowienie fundacji rodzinnej wymaga na samym początku sporządzenia aktu założycielskiego oraz statutu. Akt założycielski to dokument, który formalnie powołuje fundację do życia. Musi on zostać sporządzony w formie aktu notarialnego, co oznacza, że fundator musi udać się do notariusza. W akcie założycielskim fundator określa podstawowe założenia fundacji, czyli cele i zasady jej funkcjonowania oraz skład organów zarządzających. Statut fundacji to z kolei najważniejszy dokument regulujący działalność fundacji. Określa on zasady zarządzania majątkiem fundacji, prawa i obowiązki beneficjentów oraz szczegóły wypłacania świadczeń na ich rzecz. Warto podkreślić, że statut musi być sporządzony bardzo precyzyjnie, aby uniknąć późniejszych sporów.

Fundacja rodzinna musi dysponować odpowiednim funduszem założycielskim, który zgodnie z przepisami nie może być mniejszy niż 100 000 zł. Fundusz ten wniesiemy w formie pieniężnej lub niepieniężnej (obejmującej np. nieruchomości, udziały w spółkach czy inne aktywa). Ważne jest, aby wniesienie funduszu odbyło się przed rejestracją fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych – to warunek niezbędny do jej utworzenia.

Rejestracja fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych jest kluczowym etapem, ponieważ dopiero z chwilą wpisu fundacja zyskuje osobowość prawną. Rejestr prowadzi Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, co oznacza, że wszystkie wnioski dotyczące fundacji rodzinnych należy składać w tym sądzie.

Proces rejestracji wymaga dołączenia do wniosku szeregu dokumentów, w tym aktu założycielskiego, statutu oraz dowodu wniesienia funduszu założycielskiego. Ponadto fundacja musi uzyskać numery NIP i REGON, co jest niezbędne do otworzenia konta bankowego oraz prowadzenia wszelkich operacji finansowych.

Fundacja rodzinna po uzyskaniu wpisu do rejestru zaczyna funkcjonować zgodnie z postanowieniami statutu. Zarządzanie podmiotem odbywa się poprzez zarząd, który może być wspomagany przez radę nadzorczą. Ważnym organem w strukturze fundacji jest zgromadzenie beneficjentów zbierające się w określonych przypadkach, np. przy zatwierdzaniu sprawozdań finansowych czy uzupełnianiu składu organów.

Fundacja rodzinna może prowadzić działalność gospodarczą, jednak tylko w ograniczonym zakresie. Dopuszczalne jest m.in. zarządzanie majątkiem, w tym wynajem nieruchomości, udzielanie pożyczek oraz inwestowanie w spółki, w których fundacja posiada udziały. Co istotne, podmiot nie może prowadzić działalności gospodarczej w tradycyjnym sensie, np. produkcyjnej czy usługowej.

Proces zakładania fundacji rodzinnej jest dosyć złożony i wymaga starannego przygotowania, jednak jego korzyści mogą przewyższać początkowy nakład pracy i środków. Dobrze skonstruowana fundacja rodzinna pozwala na efektywne zarządzanie majątkiem, chroni go przed rozdrobnieniem oraz zapewnia stabilność finansową rodzinie na pokolenia. Ważne jest, aby na każdym etapie tworzenia fundacji skorzystać z profesjonalnego doradztwa prawnego, co pozwoli uniknąć potencjalnych problemów i w pełni wykorzystać zalety, jakie oferuje to rozwiązanie.

Ostatnia aktualizacja tekstu: 14.10.2024 r.
Źródło grafiki otwierającej: Freepik Premium

 

Najczęstsze pytania i wątpliwości polskich przedsiębiorców zawiązane z fundacjami rodzinnymi zebraliśmy w kilkunastu oddzielnych artykułach. Zapraszamy do zapoznania się z pogłębionymi analizami poszczególnych zagadnień, które przygotowali czołowi polscy eksperci:

1. 1. Jakie są główne korzyści z utworzenia fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Joanna Pieczaba i Maciej Krotoski, Kancelaria Krotoski Adwokaci i Radcy Prawni
   2. Jak fundacja rodzinna pomaga chronić majątek?
      Opracowanie: Daria Leszczyk, Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych
   3. Jak założyć fundację rodzinną?
      Opracowanie: Przemysław Lech, Kancelaria Adwokacka SLM Adwokaci
   4. Jakie są koszty założenia i prowadzenia fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Bogdan Chudoba, Kancelaria Bogdan Chudoba Adwokaci
   5. Jaka jest rola fundatora i innych organów fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Dominik Szczygieł, Kancelaria MSDS Legal Szczotka Szczygieł
   6. Czym jest statut fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Rafał Dul, Sylwia Cieszkowska, Mecenat Warszawski
   7. Kim są fundator i beneficjent fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Wojciech Bokina, Filip Koryciński, Kancelaria Brysiewicz, Bokina i Wspólnicy
   8. Jakie podatki płaci fundacja rodzinna?
      Opracowanie: Mateusz Chinczewski, Kancelaria Finerto
   9. Czy fundacja rodzinna może inwestować?
      Opracowanie: Wojciech Chabasiewicz, Kancelaria CK LEGAL
   10. Czym jest działalność niedozwolona w ramach fundacji rodzinnej?
       Opracowanie: Krzysztof Rożko, Nikola Jadwiszczak-Niedbałka, Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna
   11. Jakie zmiany planuje rząd w opodatkowaniu fundacji rodzinnych?
       Opracowanie: Łukasz Wojtkowiak, WNW Legal