Planowane zmiany w opodatkowaniu fundacji rodzinnych

Trudno ocenić skalę tego zjawiska i czy rzeczywiście uzasadnia ona planowaną nowelizację. Faktem jest natomiast, że sam szef KAS wydał szereg opinii zabezpieczających, w których potwierdził, że np. wniesienie do fundacji akcji i następnie ich sprzedaż, jakkolwiek korzystna podatkowo, nie jest „działaniem sztucznym podejmowanym w celu unikania opodatkowania”.

Póki co nie został jeszcze opublikowany projekt ustawy, dyskusje toczą się na podstawie samej zapowiedzi zmian. Mają one obejmować: opodatkowanie zbywania przed określonym terminem (15 lat) majątku wniesionego do fundacji, objęcie fundacji przepisami o zagranicznych jednostkach kontrolowanych, opodatkowanie dochodów fundacji w uczestnictwie w podmiotach transparentnych podatkowo, opodatkowanie dochodów fundacji z najmu, objęcie świadczeń z fundacji rodzinnych opodatkowaniem daniną solidarnościową, możliwość rozwiązania fundacji w przypadku prowadzenia działalności niezgodnej z przepisami ustawy o fundacjach rodzinnych.

Moim zdaniem nowelizacja przepisów nie spowoduje wycofania majątku z już funkcjonujących podmiotów czy ich likwidacji. To zbyt skomplikowany i kosztowny proces. Jak zawsze podatnicy będą musieli dostosować się do nowych reguł gry i wymyślić dla siebie stosowne rozwiązania łagodzące niekorzystne zmiany.

Natomiast zmiana reguł funkcjonowania w tak szybkim czasie zdecydowanie podważy wiarygodność fundacji jako instytucji „na pokolenia”. Część podmiotów w ogóle nie powstałaby, gdyby przepisy od początku brzmiały tak, jak zaplanowano to w nowelizacji. Po wprowadzeniu zmian, a nawet po samej ich zapowiedzi, część osób zwyczajnie zrezygnuje z pomysłu utworzenia fundacji dla siebie.

Planowana nowelizacja będzie kolejnym przykładem na to, że ze względu na chwiejne środowisko prawne nie jest możliwe w Polsce planowanie długoterminowe, co w przypadku fundacji rodzinnej mającej kumulować dorobek dekad ma kluczowe znaczenie.

Największe dwa problemy podatkowe w Polsce to niska jakość wprowadzanego prawa skutkująca sporami interpretacyjnymi oraz brak elementarnej stabilności funkcjonujących regulacji, wynikający z częstych czy wręcz chaotycznych zmian. Jak się okazuje, fundację rodzinną dotykają oba te czynniki: liczne wyroki sądów administracyjnych w sprawach podatkowych wskazują na zakres sporów odnośnie do jej funkcjonowania, a po niespełna półtora roku obowiązywania przepisy podatkowe mają zostać istotnie zmienione.

Postulaty o stabilne prawo podatkowe podnoszone są od lat, szczególnie przez przedsiębiorców, jednak jak dotąd bezskutecznie, a przypadek fundacji rodzinnej nie będzie w tej sprawie przełomem. Zakładam, że planowane zmiany zostaną wprowadzone od 1 stycznia, nawet jeśli na trzy miesiące przed tą datą nie jest w ogóle znana szczegółowa treść planowanej nowelizacji. Kluczowym elementem będą tutaj przepisy przejściowe – jak nowe reguły mają zostać zastosowane do fundacji już istniejących i do wniesionego do nich majątku czy do zawartych długoterminowych umów.

Art. 143 ustawy o fundacjach przewiduje rewizję przepisów po trzech latach od wejścia w życie tej ustawy na podstawie informacji o ich dotychczasowym funkcjonowaniu. Wątpię jednak, by przepis ten został potraktowany jako zakaz wprowadzania zmian przed tym terminem.

Ostatnia aktualizacja tekstu: 14.10.2024 r.
Źródło grafiki otwierającej: Freepik Premium

Najczęstsze pytania i wątpliwości polskich przedsiębiorców zawiązane z fundacjami rodzinnymi zebraliśmy w kilkunastu oddzielnych artykułach. Zapraszamy do zapoznania się z pogłębionymi analizami poszczególnych zagadnień, które przygotowali czołowi polscy eksperci:

1. 1. Jakie są główne korzyści z utworzenia fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Joanna Pieczaba i Maciej Krotoski, Kancelaria Krotoski Adwokaci i Radcy Prawni
   2. Jak fundacja rodzinna pomaga chronić majątek?
      Opracowanie: Daria Leszczyk, Grabowski i Wspólnicy Kancelaria Radców Prawnych
   3. Jak założyć fundację rodzinną?
      Opracowanie: Przemysław Lech, Kancelaria Adwokacka SLM Adwokaci
   4. Jakie są koszty założenia i prowadzenia fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Bogdan Chudoba, Kancelaria Bogdan Chudoba Adwokaci
   5. Jaka jest rola fundatora i innych organów fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Dominik Szczygieł, Kancelaria MSDS Legal Szczotka Szczygieł
   6. Czym jest statut fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Rafał Dul, Sylwia Cieszkowska, Mecenat Warszawski
   7. Kim są fundator i beneficjent fundacji rodzinnej?
      Opracowanie: Wojciech Bokina, Filip Koryciński, Kancelaria Brysiewicz, Bokina i Wspólnicy
   8. Jakie podatki płaci fundacja rodzinna?
      Opracowanie: Mateusz Chinczewski, Kancelaria Finerto
   9. Czy fundacja rodzinna może inwestować?
      Opracowanie: Wojciech Chabasiewicz, Kancelaria CK LEGAL
   10. Czym jest działalność niedozwolona w ramach fundacji rodzinnej?
       Opracowanie: Krzysztof Rożko, Nikola Jadwiszczak-Niedbałka, Krzysztof Rożko i Wspólnicy Kancelaria Prawna
   11. Jakie zmiany planuje rząd w opodatkowaniu fundacji rodzinnych?
       Opracowanie: Łukasz Wojtkowiak, WNW Legal